Toespraak door Wim van Schie i.s.m. Marieke Krajenbrink  e.v.a.

De eerste gesprekken met Nico gingen alleen over boeken zoals Curzio Malaparte’s ”Kaputt”, of Milan Kundera’s “Ondragelijke lichtheid van ‘t bestaan”.

En over Raymond Chandler en diens detective Phillip Marlowe omdat Marieke daar destijds over aan ‘t schrijven was. En over Peter Handke die een zin van Chandler als motto gebruikte en er een andere , vervreemdende wending aan gaf: “nothing ever looks emptier than an empty swimmingpool”, een leegte die er  een van verwachting en suspense kan zijn.

Zo werd er avonden lang over de intensivering van de waarneming gepraat en natuurlijk wist Nico alles van zwembaden. En hoe intensief was tie bezig met ‘t vakmanschap, om het licht op ‘t water zo echt mogelijk weer te geven

Maar gepraat over schilderettes, kantoorkunst en postmodernisme zouden bijna verhullen dat Nico een eigentijdse romanticus was, die zijn idealen trachtte uit te dragen.

Deze prachtige werken zie ik voor het eerst in ‘t echt, ik zal proberen tenminste een vertaling van de titels te geven.

Dinky (Toys) is een merknaam, betekend ook “van klein format”, maar ook “mooi” en “aantrekkelijk”, komt van het Schotse word dink: ”charmant-allerliefst-bekoorlijk- aardig”. Bij DINKY (‘92) kan je zien dat ‘t leuk is om extra vertekening aan te brengen zodat ‘t beeld gaat leven. “ Kunst mobiliseert emoties” , is wat Nico er zelf over zei, “De toeschouwer verwacht, omdat de klassieke schoonheidsbeelden geladen worden met eigen fascinaties en persoonlijke herinneringen”.

In DOGGED PERSON (‘93), ”‘n vastberaden iemand”, komt de spanning je op de huid springen. Die ontstaat hier niet alleen door ‘t kleurgebruik, maar eerder zou ‘t doek twee personen hebben kunnen voorstellen, of de ene person heeft van plaats gewisseld, of de linker persoon lost op in het doek. Bovendien doet de taillelijn van de pantalon denken aan de vijftiger jaren en eerder en dus komt er ‘n filmisch element binnen het script.

 

In DISLOCATED PERSON, “ontheemd person”, uit ’94 gebeurt hetzelfde, daar zijn de lijnen zo uitgelegd dat de central figuur ( ‘n lost person ook weer in pre-1950 kleding) in zijn eigen schaduw lijkt op te lossen.

Samen met NIGHT SCENE, “nachtelijk tafereel”, uit 1997 is CRIME SCENE “de plaats van misdaad” uit 1998 vol van de elementen spanning – kleurgebruik – compositie en filmische waarde. Voor mij het absolute einde! Afgezien van de architectonische referentie zijn deze panoramische schilderijen “tragedies zonder drama” en “de lijn heeft ‘t weidse formaat nodig, het geeft het werk openheid en ze bieden ruimte voor een eigen blik” heeft Nico er zelf over gezegd. Ik vind ze gewoon ronduit vurrukkulluk, een harmonie die ‘n bijna utopisch- bijna cubisties realisme laat samengaan met verwijzing naar schoonheid van vormen op zich.

Bij LOCATED VEHICLE, “opgespoord voertuig”, uit ’99 slaat de spanning weer met bliksemkracht toe. Het getuigt van een verwachting dat er nog meer staat te gebeuren. Een automobiel van ‘n lang vergleden bouwjaar staat in ‘n zinderend leeg landschap of is op weg naar ‘n horizon die schaduw en verfrissing belooft.

TENTATIVE LOCATION, “voorlopige/ provisorische lokatie”, uit 2000, daar werkt de titel weer als commentaar. Terwijl de complementaire kleuren, de strakke geometrie en de prettige weergave van zand en zee makkelijk te vatten zijn, komt de vraag op: wat is daar aan de hand?

In de wel heel mooi uitgevoerde BRIGHTNESS OF TRAFFIC LIGHTS AFTER SUNRISE oftewel “helderheid van stoplichten na zonsopgang” uit 2001 zijn kleurgebruik en compositie in het volle daglicht gesteld. Het lijnenspel is zo strak als ‘t maar kan en de staalkaart van prachtige pastelkleuren biedt alle gelegenheid stil te staan zonder zorg dat ‘t stoplicht niet overspringt. Dit is Nico Bakker schildert tijd avant la lettre; je wacht vol verwachting op wat komen gaat, ondertussen neem je gewoon de tijd.

In HOUSES AND INDIANS uit 2002 komen landschappen, films en vormen bij elkaar in de titel. Het is alsof je in Fort Apache ‘n moment om je heen kijkt. Er zit ook een dreigende drukte in, niet alleen in de kamerbrede omheining maar ook in de stofwolken aan de horizon. De eenvoud van de gebouwde vormen verwijst  naar de Mid West tijden waarin ook het nu kan verglijden.

DRAINED POOL, ”leeggemaakt zwembad” van 2002 komt uit ‘n gedicht van T.S. Eliot genaamd    Burned Norton, zoals we van Marja weten (het gedicht is te vinden op de website).

Een lang en mooi gedicht over tijd, vergankelijkheid en eeuwigheid en over ‘n wereld die ook mogelijk is (‘might have been’).

Hier is Nico op meesterlijke wijze bezig poëzie en beeldende kunst te verbinden.

To look down into the drained pool.

Dry the pool, dry concrete, brown edged,

And the pool was filled with water out of sunlight,

And the lotos rose quietly, quietly,

Hier komt de docent beeldende vorming even zijn hoofd in de klas steken en vraagt “meisjes en jongens, hebben jullie  allemaal begrepen waar jullie op moeten letten?”  Erik van Vugt heeft er een antwoord op gegeven in zijn notitie over kunst:

“Er blijft uiteindelijk een mogelijkheid over. Dat zijn de kunstenaars zelf door middel van hun werk. Laat de beschouwer zelf oordelen op grond van eigen gezond verstand en gevoel voor schoonheid. Het denken over kunst is niet een zaak van de kunstindustrie, maar van de kunstenaar en de bezoeker.”

Wim van Schie, Amsterdam, 3 Oktober 2013